Απέναντι στα Αρχαία...

Ἀρχαιολογικοὶ χῶροι…  Τί σημαίνει γιὰ ἐμᾶς ἡ κάθε ἐπίσκεψη;   Μήπως μπορεῖ νὰ γίνει κάτι παραπάνω ἀπὸ ἕνα ἐνέμελο περίπατο στὰ συντρίμια τοῦ παρελθόντος;  Καὶ νὰ μεταμορφωθεῖ ἴσως, σὲ μία μοναδικὴ εὐκαιρία γιὰ ἕνα  ταξίδι στὸν ἄγνωστό μας ἑαυτό;

Αὐτὸ τὸ ἐρώτημα ἔρχεται νὰ ἀπαντήσει αὐτὴ ἡ ἐργασία, μέσα ἀπὸ τὴ συνεργασία τῶν φωτογραφικῶν περιπάτων μὲ τὸ Γιάννη Ἀνδριανάτο καὶ τὸ Λουκᾶ Χαψῆ.




Πρὶν ἀπὸ καιρό σας εἴχαμε μεταφέρει στὴν ἀρχαία Ἔδεσσα, ἐκεῖ ποὺ ἕνα ταπεινὸ σκυλὶ ἔριξε τὸν σπόρο τοῦ ἐρωτήματος.

Ἐὰν ἕνα ἀθῶο σκυλὶ κοντοστέκεται στὸ ἀρχαῖο κάλλος,
ἐμεῖς τί στάση θὰ ἔπρεπε νὰ τηροῦμε ἀπέναντι στὴν βαριὰ κληρονομιά μας;…

Τὸ ἐρώτημα αὐτὸ ἔρχεται νὰ ἀπαντήσει ὁ Γιάννης Ἀνδριανάτος ἱδρυτὴς καὶ ὑπεύθυνός του Ρητορικοῦ κύκλου, μὲ τὰ πρωϊνᾶ χρώματα κάποιων φωτογραφικῶν  μας περιπάτων καὶ τὴ μαγεία τοῦ  ἔναστρου οὐρανοῦ τῆς ἀρχαίας Ἑλλάδας ἀπὸ τὸ μοναδικὸ φωτογράφο Λουκᾶ Χαψῆ.  Τοὺς εὐχαριστοῦμε θερμὰ γιὰ τὴν γνώση καὶ τὴν ὀμορφιὰ πού μας προσέφεραν.

Καλὴ ἐπιτυχία σὲ ὅλους τους ἀναζητητὲς τῆς Ἀλήθειας. Μὲ τὴν εὐχὴ ὅτι αὐτὰ τὰ συντρίμια θὰ ξυπνήσουν τὸ λιθαργικό μας ἑαυτὸ καὶ θὰ φωτίσουν τὸ ἱερὸ ποὺ κατoικεῖ ἐντός μας.

Ξεκινᾶμε λοιπόν…

 

Γεωθεσία ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι Έλληνες αὐτὸ ποὺ εἶναι γνωστὸ στὰ νέα ἑλληνικὰ ὡς feng shui ἀπὸ τὰ κινέζικα φυσικὰ . Δὲν ὑπάρχει ἀρχαῖος πολιτισμὸς ποὺ νὰ μὴν ἔχει ἀσχοληθεῖ μὲ αὐτὸ τὸ τομέα. Τὸν τομέα ποὺ λέει τὸ ἑξῆς σὰν βασικὴ παραδοχὴ καὶ προϋπόθεση: ἡ γῆ δὲν εἶναι μία νεκρὴ πέτρα, πάνω στὴν ὁποία,… ἀναίτια, κατὰ λάθος , συμπτωματικά, … βρεθήκαμε ἐπάνω. Καὶ ποῦ ὡς πέτρα ποῦ εἶναι δὲν ἔχει σημασία, ποῦ θὰ μείνεις, ποῦ θὰ κατοικήσεις, τί σχῆμα ἔχει τὸ τοπίο; Ἂν εἶναι κοντὰ σὲ βουνό, σὲ ποτάμι, σὲ θάλασσα, οὔτε τί σχῆμα ἔχει τόσο πολὺ ὁ χῶρος ποὺ μένεις.  Αὐτὸ ποὺ ἔχει σημασία εἶναι νὰ ἔχεις ἕνα κεραμίδι πάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι σου. Ὁ περισσότερος κόσμος κάπως ἔτσι σκέπτεται. Μέχρι ἕνα σημεῖο θὰ μπορούσαμε νὰ τὸ δεχτοῦμε γιὰ τὸν περισσότερο κόσμο. Τὸ πρόβλημα εἶναι ὅτι καὶ οἱ περισσότεροι ἀρχιτέκτονες ἔτσι σκέπτονται. Τὸ μεγαλύτερο πρόβλημα εἶναι ὅτι καὶ ἡ πολιτεία ἔτσι σκέπτεται. Θεωρεῖ δηλαδὴ τὶς κατοικίες, μαντριὰ ἀνθρώπων. Βάζει τοὺς ἀνθρώπους σὲ τετραγωνάκια χωρὶς νὰ δίνει σημασία ἂν τὸ ἔδαφος εἶναι ἡ δὲν εἶναι κατάλληλο. Φτιάχνουμε ναοὺς ὅπου βροῦμε, γιατί ἐκεῖ ἔμεινε τὸ οἰκόπεδο ἄδειο ἡ γιατί ἐκεῖ ὑπῆρχε ἕνας ἀρχαῖος ναός, ὅποτε μὴ τὸ ψάχνουμε καὶ πολύ. Ἀλλὰ γιατί ἐπιλέχτηκε νὰ χτιστεῖ ἐκεῖ ὁ ἀρχαῖος ναός, ἐλάχιστους μοιάζει νὰ ἀπασχολεῖ. Σήμερα θὰ  πλησιάσουμε αὐτὸ τὸ γιατί.

Ἡ ἀρχιτεκτονικὴ δὲν εἶναι ἀνθρώπινα μαντεῖα, δὲν εἶναι χῶροι συστέγασης, ἀλλὰ εἶναι ἕνα ἐσωτερικὸ τοπίο, ποὺ ὀφείλει νὰ ἐναρμονίζεται μὲ τὸ ἐξωτερικὸ τοπίο ἔξω τῆς φύσης. Καὶ ὀφείλει αὐτὸ τὸ ἐσωτερικὸ τοπίο τοῦ ἀρχιτεκτονήματος καὶ τὸ ἐξωτερικὸ τοπίο της, νὰ ἐναρμονιστεῖ μὲ τὸ ἐσωτερικὸ τοπίου τοῦ ψυχισμοῦ μας καὶ μὲ τὸ μεγάλο τοπίο τοῦ σύμπαντος. Ἔχουμε λοιπὸν τέσσερα τοπία ποὺ πρέπει νὰ ἐναρμονιστοῦν.  Τὸ ἐσωτερικὸ τοπίο μέσα μας, τὸ ἀρχιτεκτονικὸ τοπίο μέσα στὸ ὁποῖο κατοικοῦμε ἡ λατρεύουμε ἢ ἐπιτελοῦμε πράξεις (ἕνα θέατρο, ἕνα γυμναστήριο ). Τὸ ἐξωτερικὸ τοπίο τῆς φύσης, καὶ τὸ μεγάλο τοπίο στὸ ὁποῖο ἀνήκουν ὅλα αὐτά. Τὸ σύμπαν, ὁ γαλαξίας, τὸ ἡλιακὸ σύστημα…  Ἂν αὐτὰ δὲν συνεργαστοῦν, τότε ὁ ἄνθρωπος, ἔχοντας ἀποκοπεῖ ἀπὸ αὐτὲς τὶς συνδέσεις δημιουργεῖ μία ἀλλεπάλληλη καραμπόλα. Δηλαδὴ ,ἂν ζῶ σὲ χώρους ποὺ φτιάχνονται χωρὶς σχέση αἰτιατοῦ μὲ τὰ ὑπόλοιπα, τότε αὐτὸ ἐπηρεάζει τὸν ψυχισμό μου. Ἀρχίζω μέσα μου νὰ μὴν εἶμαι δομημένος καλά. Αὐτὸ θὰ μεταφερθεῖ στὴ φύση

. Ἀρχίζω νὰ βλέπω τὴ φύση ὄχι σὰ μητέρα γαία ἀλλὰ σὰν ἀντικείμενο ἐκμετάλλευσης. Μᾶλλον σὰν μία ὑπέργηρη μητέρα ποὺ καλὸ εἶναι νὰ τῆς φᾶμε τὰ χρήματα γιατί  ἔχει πάθει Αlzheimer. Καὶ φυσικὰ μελετοῦμε γύρω ἀπὸ τὸ διάστημα, ὅπως μελετοῦν καὶ οἱ ἀστρονόμοι μερικὲς φορὲς μὲ σκοπὸ νὰ τὰ κατακτήσουμε. Κατακτήσαμε τὴ Σελήνη… Ὄχι μὲ σκοπό, μέσα ἀπὸ τὴν ἐπαφὴ μὲ αὐτὰ νὰ ἀνακαλύψουμε τὸν ἑαυτό μας. Τὸ μόνο κόσμο ποὺ μποροῦμε καὶ ὀφείλουμε νὰ κατακτήσουμε. Ἄρα, πολλὲς φορές, ἡ διαταραχὴ αὐτῶν τῶν τεσσάρων ρόλων , τῶν τεσσάρων τοπίων, ἀντανακλᾶται παντοῦ. Εἰσχωροῦν μέσα σὲ ὅλη τη ζωή μας.

Οὐσιαστικὰ ὁ ἄνθρωπος ἀρχιτεκτονόντας ἐπαναλαμβάνει ἕνα ἀρχέτυπο. Οὐσιαστικά, ὁ ἀρχιτέκτονας ἄνθρωπος, προσπαθεῖ νὰ μιμηθεῖ τὴν μεγάλη κατασκευὴ μέσα τὴν ὁποία θὰ ἐντάξει τὴν ἀνθρωποκατασκευή, σὲ μικροκλίμακα τὴ δική του κατασκευή. Ἡ κατασκευὴ τοῦ σύμπαντος δὲν εἶναι κάτι δεδομένο. Δὲ φυτρώνει. Εἶναι μία κατασκευή. Ἔχει κανόνες, ἔχει ἰσορροπίες, ἔχει κενὸ χῶρο καὶ γεμάτο χῶρο, ὅπως κάθε ἀρχιτεκτόνιο. Ἔχει περιοχὲς πυκνοκατοικημένες καὶ ἀραιοκατοικημένες. Ἔχει μία ἑστία, ὅπως ὄφειλαν νὰ ἔχουν τὰ σπίτια, ποὺ εἶναι ὁ ἥλιος. Καὶ μικρότερα δωμάτια ποὺ εἶναι οἱ πλανῆτες. Καὶ ἔχει διαδρομές… μπορεῖ οἱ διαδρομὲς νὰ φαίνονται ἀπέραντες.. τεράστιες. Ἀλλὰ τὸ μικρὸ καὶ τὸ μεγάλο γιὰ αὐτὸν ποὺ ἀσχολεῖται μὲ τὴν οὐσία, εἶναι ἀπὸ τὶς βασικὲς  πλάνες. Δὲν ὑπάρχει  ἀπόσταση. Ὑπάρχει ἡ βούληση νὰ φτάσω καὶ ἡ δικαιολογία νὰ μὴ ξεκινήσω.  Ἂν θέλουμε νὰ δοῦμε ἀποστάσεις θὰ ἔχουμε πάντα δικαιολογίες. Ἂν θέλουμε νὰ φτάσουμε θὰ ἔχουμε καὶ λόγους καὶ συμμάχους σὲ αὐτὴ τὴν πορεία.

Ἂς συνεχίσουμε τώρα στὸν ἴδιο τὸν ἀρχαιολογικὸ χῶρο ἢ μᾶλλον στὴν αἴσθηση τοῦ ἀρχαιολογικοῦ χώρου. Πρὶν ποῦμε πὼς κτίζεται ἕνας χῶρος. Καὶ τί εἶναι αὐτὸ ποὺ συναντᾶμε ἐμεῖς τελικά. Τὸ κατάλοιπο. Ἕνας ἀρχαιολογικὸς χῶρος σὲ τί χρόνο ἀνήκει; Τὸ ἔχουμε σκεφτεῖ  αὐτὸ ποτέ;  Εἶναι στὸ χθές; Δὲν ἀνήκει δὲν κατοικεῖ  στὸ χθές. Εἶναι στὸ σήμερα; Οὔτε στὸ σήμερα κατοικεῖ. Ἔχει χρησιμότητα; Μοιάζει νὰ μὴν ἔχει καμία χρησιμότητα.




Μοιάζει σὰν ἕνα σπασμένο παιχνίδι ποὺ κανένα παιδὶ δὲν μπορεῖ νὰ παίξει μαζί του. Κανεὶς δὲν κατοικεῖ σὲ ἕναν ἀρχαιολογικὸ χῶρο. Καμία λατρεία δὲν γίνεται. Ἔχει μία χρησιμότητα μνήμης θὰ μοῦ πεῖτε. Βλέπω καὶ θυμᾶμαι. Ἐντάξει… σὰν τὴ μνήμη ἢ σὰν τὶς ἀναμνήσεις εἶναι ἀσαφὲς σὲ ποιὸ χρόνο ἀνήκουν. Ἄν σας πῶ θυμηθεῖτε τώρα κάτι ποὺ κάνατε πρὶν δέκα χρόνια. Αὐτὴ ἡ μνήμη ποὺ ἔχετε τώρα. Σὲ τί χρόνο ὅμως ἀνήκει; Ἐνῶ ἐμφανίζεται τώρα, ἐμφανίζεται σὰν μεσολαβητὴς ἑνὸς ὑλικοῦ ποὺ ἀνήκει σὲ ἕναν ἄλλο χρόνο. Πηγαίνοντας σὲ ἕνα ἀρχαιολογικὸ χῶρο, σᾶς δίνεται μία ἀπὸ τὶς ἐλάχιστες εὐκαιρίας τῆς ζωῆς σας. Νὰ ἐπισκεφτεῖτε κάτι ποὺ δὲν εἶναι ταξινομημένο μέσα στὸ ἀνθρώπινο σύστημα τῆς καθημερινῆς προφύλαξης (πέραν τοῦ φύλακα καὶ τῆς περίφραξης).

Αὐτὸς καθαυτὸς ὁ χῶρος ὅμως δὲν ἀνήκει σὲ κανένα χρόνο. Δὲν ἔχει κανένα ἀφεντικό. Οὔτε τὰ παλιὰ μὰ οὔτε καὶ τὰ τωρινά. Ὅποτε ἀνήκει σὲ μία ἐλεύθερη διάσταση τοῦ εἶναι.  Ἀνήκει στὸ δικό του χρόνο. Καὶ εἶναι ἀνοιχτός, σὲ ἀντίθεση μὲ ὅλα τὰ πράγματα, νὰ τὸν πλησιάσουμε μὲ τὸν δικό μας χρόνο. Εἶναι σὰ νὰ μᾶς λέει, κάνε ὅτι θὲς ἐδῶ.



Δὲν εἶναι ὑποχρεωτικὸ νὰ κάνεις κάτι.  Ὑπάρχει κόσμος ποὺ περνάει ἀπὸ τὸν ἀρχαιολογικὸ χῶρο σὰ νὰ περνάει σὲ παρέλαση. Ἄλλοι σὰ νὰ σέρνονται σὰ νὰ ἔχουν πάθει μία ἐλαφρὰ ἡλίαση, σὰν νὰ εἶναι χαμένοι λίγο, ψάχνουν κάποιο δέντρο μέσα στὸ χῶρο νὰ καθίσουν. Ἄλλος ἑστιάζει σὲ ἕνα συγκεκριμένο ἀντικείμενο. Ἄλλος παίζει μὲ κάποιο ἀδέσποτο σκύλο τοῦ χώρου. Δηλαδή, Ἕνας ἀρχαιολογικὸς χῶρος εἶναι ἕνας ψυχικὸς παιδότοπος.  Μπορεῖς νὰ ἐπιλέξεις πέρα ἀπὸ θεσμοὺς καὶ ὅρια, πὼς θὰ τὸν πλησιάσεις καὶ πὼς θὰ τὸν ἀγγίξεις. Καὶ ἂν σκεφτοῦμε ὅτι στὶς  περισσότερες προκαθορισμένες δράσεις εἶναι περιορισμένοι οἱ ρόλοι του πὼς θὰ συμπεριφερθεῖς ἡ τί πρέπει νὰ κάνεις, ἕνας ἀρχαιολογικὸς χῶρος σου δίνει πολὺ περισσότερη ἐλευθερία. Γιὰ λίγο δὲν ἀνήκει σὲ κανένα χρόνο.



 Εἶσαι ἐκεῖ μὲ τὸ παρὸν ,μὲ τὸ μέλλον ,μὲ ὅλο τὸ βαθὺ παρελθόν. Καὶ πολλὲς φορὲς στὸν ἴδιο ἀρχαιολογικὸ χῶρο, ὑπάρχουν ἀλλεπάλληλες στρωματώσεις  παρελθόντος. Ὑπάρχουν χῶροι μὲ κατάλοιπα Μυκηναϊκά, μετά… Ἀρχαϊκά, μετά… κλασικά, μετά… ἑλληνιστικά,μετά… ρωμαϊκά… βυζαντινά… στὸν ἴδιο ἀρχαιολογικὸ χῶρο. Σὲ λίγα στρέμματα γῆς συναντᾶς 3000 χρόνια ἱστορίας. Πουθενὰ δὲν μπορεῖς ζωντανὰ (ὄχι σὲ ταινία) νὰ βρεθεῖς σὲ μία ἁλυσίδα ἀπὸ κατάλοιπα, πολιτισμούς, χρώματα, ἀπόηχους… Κατὰ κάποιο τρόπο, ἴσως χωρὶς νὰ τὸ ἔχουμε συνειδητοποιήσει τώρα, ἔχει μία ἐλευθερία ποὺ ἐλάχιστοι χῶροι μας προσφέρουν. Καταρχὴν σὰ δυνατότητα. Εἶναι ἀταξινόμητα ἀπὸ τὸ δικό μας χωρόχρονο.  Δὲν ἀνήκει σὲ κανένα δημοτολόγιο, δὲν ἀνήκει βασικὰ σὲ κανένα. Δὲν κατοικεῖται ἀπὸ κανένα.  Δὲν ἀνήκει σὲ αὐτοὺς ποὺ τὸν ἔκτισαν, μὰ οὔτε καὶ σὲ αὐτοὺς ποὺ τὸν ἐπισκέπτονται. Καὶ τὸ πρῶτο δίδαγμα ποὺ μποροῦμε νὰ πάρουμε σὲ ἕνα ἀρχαιολογικὸ χῶρο, εἶναι αὐτό.

 Ἡ δικιά μας ζωὴ κάποτε θὰ εἶναι ἕνας ἀπόηχος γεγονότων. Μία σπασμένη κολώνα, ἴσως ὄχι ἀπὸ μάρμαρο ἀλλὰ μᾶλλον ἀπὸ μπετό. Μία φθαρμένη πύλη… ἕνα μπαλκόνι ποὺ θὰ ἔχει πέσει καὶ θὰ βρεθεῖ καὶ θὰ τοποθετηθεῖ σὰν κατάλοιπο τοῦ 21ου αἰώνα. Ἐκεῖ θὰ ἔχουν γίνει μάχες γιὰ μία ἰδέα, μία θρησκεία, ἕνα κόμμα, γιὰ μία γυναίκα, μία σκέψη… ἴσως θὰ φυτρώσει ἕνα ταπεινὸ χορτάρι… ἕνα γαϊδουράγκαθο ὅπως θὰ ἔχετε δεῖ σὲ πολλοὺς τέτοιους χώρους. Μία εἰρωνεία τῆς ἱστορίας εἴμαστε. Ἂν συμπυκνώσουμε ὅλα αὐτὰ ποὺ κάνουμε, εἶναι ἕνα φυτὸ τοῦ μέλλοντος. Μία σαύρα ποὺ σέρνεται πάνω στὸ σπασμένο μάρμαρο. Κοιτᾶμε τὸ ἱερὸ τοῦ θεοῦ, ἐκεῖ  λατρευόταν κάποτε ὁ Δίας, ἡ Ἀθηνᾶ, ἢ ὁ Ἀπόλλωνας… ἔπρεπε νὰ πᾶς πλυμένος, καθαρός, νὰ ἔχεις ἐξαγνιστεῖ… καὶ τώρα πάει ὁ τελευταῖος τουρίστας καὶ ἡ τελευταία σαύρα. Σὲ αὐτὸ τὸ πιὸ ἱερὸ μέρος ποὺ κάποτε…

Μᾶς διδάσκει ὁ ἀρχαιολογικὸς χῶρος , ὅτι ἂν θέλουμε κατ’ἐλάχιστο νὰ γίνουμε σοφοί, θὰ πρέπει νὰ ἐξοικειωθοῦμε ἀπὸ τώρα μὲ τὰ ἐρείπια τοῦ μέλλοντός μας. Αὐτὸ ποὺ ζοῦμε εἶναι τὰ ἐρείπια τοῦ μέλλοντός μας. Γιαυτὸ πολὺς κόσμος φοβᾶται νὰ πάει στοὺς ἀρχαιολογικοὺς χώρους, ἡ πάει γρήγορα γιατί παθαίνει μία μελαγχολία. Ἀναστατώνονται…

Αὐτὸ ποὺ πολὺς κόσμος ὀνομάζει ψυχικὴ ἀναστάτωση, ἂν θέλουμε νὰ φιλοσοφοῦμε ὀνομάζεται ψυχικὴ ἀνάταση. Ἡ μελαγχολία μὲ τὴν Ἀριστοτέλεια ἔννοια, εἶναι μία ψυχικὴ εὐεργεσία. Δὲν εἶναι αὐτὸ ποὺ ὀνομάζουμε σήμερα κατάθλιψη, δὲν εἶναι ἕνα νόσημα ψυχῆς. Εἶναι ἐκείνη ἡ ἀργὴ ἀναπόληση πάνω στὰ γεγονότα, στὶς δράσεις , στὶς πράξεις. 

Εἶναι ἐκεῖνος ὁ τελετουργικὸς ἀποχαιρετισμὸς πάνω στὴ φθαρτότητα τοῦ βίου, πάνω στὸ πρόσκαιρο ὅλων τῶν πραγμάτων, πού μας δίνει μία αἴσθηση γλυκιᾶς νοσταλγίας. Μία μελαγχολία ὄχι συντριπτικὴ ἀλλὰ μπορεῖ νὰ σὲ ἐμπνεύσει.Ὅμως αὐτό μας διδάσκει ὁ ἀρχαιολογικὸς χῶρος. Τὸ κενό. Ἔχουμε καὶ ἕνα ποίημα στὰ νεοελληνικά…. Πήραμε καὶ ἕνα νόμπελ γιὰ αὐτὸ ἄλλωστε… λέγεται ὁ βασιλιὰς τῆς Ἀσίζης. Εἶναι τοῦ Γιώργου Σεφέρη. Ἡ ὑπόθεση τοῦ ποιήματος εἶναι ἀκριβῶς ἡ ὑπόθεση ποὺ ἐξετάζουμε τώρα. Ὁ ποιητὴς ἐπισκέπτεται ἕνα ἀρχαιολογικὸ χῶρο, τὴν Ἀσίζη (ἕνα μικρὸ χωριουδάκι στὴν Ἀργολίδα), ὅπου στὸν Ὅμηρο ἀναφέρεται ὅτι εἶναι καὶ ὁ βασιλιὰς τῆς Ἀσίζης ἐκεῖ (Ἀσίζην τέ). Ἐπισκέπτεται λοιπὸν τὸ χῶρο ποὺ αὐτὸς ἔζησε, ποὺ ἦταν κάποτε βασιλιάς. Ξεκινάει ἀπὸ τὴ σκιὰ τοῦ κάστρου καὶ φτιάχνει μία εἰκόνα γιὰ νὰ περιγράψει τὸ παροδικό. 

Λέει «ξεκινήσαμε πάνω στὸ κάστρο, ἐκεῖ ποὺ ὁ ἴσκιος ἀφήνεται πάνω στὴ θάλασσα,» καὶ παρουσιάζει αὐτὴ τὴ θαμπὴ σκοτεινὴ θάλασσα, σὰν  τὸν ἴσκιο σὰν τὸ στῆθος ἑνὸς σκοτωμένου παγωνιοῦ.  Φανταστεῖτε ἕνα παγώνι ποὺ εἶναι σκοῦρο πράσινο μπροστὰ καὶ ἔτσι περιγράφει τὴ θάλασσα. Καὶ καθὼς περιδιαβαίνει καὶ βλέπει τὴ φθαρτότητα, βλέπει ὅτι ὁ βασιλιὰς ἀπουσιάζει, ἔχει μείνει ἕνα ὄνομα. Βλέπει τὰ ἐρείπια, τὴ φθορά, ἐκεῖ ποὺ σμίγει τὸ νερό, ὁ ἄνεμος, καὶ ἡ φθορά. Διαπιστώνει πὼς ὁ ἴδιος, εἶναι ἕνα κενό. Λέει τὸν περίφημο στίχο… «ὁ ποιητὴς ἕνα κενὸ ». Αὐτὸ τὸ κενό, τὸ νὰ ἀντέξεις νὰ δεῖς τὸ κενό, νὰ ἀντέξεις αὐτὴ τὴ δημιουργικὴ μελαγχολία. Εἶναι αὐτὸ ποὺ λέμε ὅτι πρέπει νὰ ἔρθουμε σὲ ἐπαφὴ μὲ αὐτὸ τὸ κενό, νὰ δοῦμε τὸ δικό μας κενὸ κατάματα, καὶ νὰ σκεφτοῦμε πὼς τουλάχιστο, ἀφοῦ εἴμαστε παροδικοί, ἂς ἀφήσουμε κάποιο ἴχνος, ποὺ κάποιος ἔτσι μελαγχολικός, μετὰ ἀπὸ 2500-3000 χρόνια νὰ τὸ ἐπισκεφτεῖ. Ἂς σκεφτοῦμε, τί ἴχνος ἔχουμε ἀφήσει ἂν αὔριο φύγουμε; Ποιὸ εἶναι τὸ ἴχνος μας; Ποιὸς θὰ θέλει μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια νὰ θέλει νὰ δεῖ ἕνα ἴχνος μας, ἕνα φθαρμένο βάζο μας; Μία χειρονομία ποῦ μαρμάρωσε; Μία συμπεριφορὰ ποῦ κάπου μαρμάρωσε; Καὶ ποῦ μπορεῖ νὰ κάνει κάποιο μετὰ ἀπὸ χιλιάδες χρόνια, νὰ δεῖ αὐτὸ τὸ κενὸ στὴ δικιά του ζωή;

Ἄρα ἕνας ἀρχαιολογικὸς χῶρος εἶναι ἕνα δίδαγμα ζωῆς.  Μᾶς ἐξοικειώνει μὲ τὸν πιὸ καθαρὸ καὶ μεγεθυμένο τρόπο. Πᾶμε στοὺς Δελφοὺς καὶ βλέπουμε μία περιοχὴ ποὺ ἐπισκεπτόταν γιὰ χιλιάδες χρόνια, χιλιάδες ἄνθρωποι, ὄχι μόνο Ἕλληνες ἀλλὰ Λύδιοι, Φρύγες, Ρωμαῖοι, Λίβιοι, Αἰγύπτιοι, Σκύθες γιὰ νὰ πάρουν ἕνα χρησμό. Καὶ τώρα εἶναι σπασμένες κολῶνες

Ἱερὴ γεωγραφία

Ἂς ἔρθουμε τώρα στὴν ἐπιλογὴ τοῦ τόπου. Τί σημαίνει ἕνας χῶρος πέρα ἀπὸ τὴ φιλοσοφικὴ προσέγγιση ποὺ κάναμε. Πέρα ἀπὸ τὴ στοχαστικὴ μελαγχολία. Γιὰ ὅλους του ς ἀρχαίους πολιτισμοὺς καὶ περισσότερο στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα ποὺ συζητοῦμε σήμερα. Βλέπει, ἕνα χῶρο ποὺ θὰ κτίσει, ἕνα ἱερό, ἕνα γυμναστήριο, ἕνα θέατρο ὡς ἀντανάκλαση. Ὡς ἀπόηχο. Ὡς ἀποτύπωση μίας κοσμικῆς ἁρμονίας. Γιὰ ἐκείνους ἀλλὰ καὶ ἐπιστήμονες ποὺ εἶναι ἀνοιχτοὶ σήμερα… ἡ γῆ ὄχι μόνο εἶναι ζωντανή, ἀλλὰ ἔχει φλέβες, κανάλια ἐνέργειας, μονοπάτια δύναμης. Περιοχὲς ποὺ ἡ ζωὴ πάλλεται πιὸ ἔντονα ἀπὸ ἄλλες. Ἂν δοῦμε ἕνα ἄνθρωπο ὑπάρχει ἡ καρδιὰ καὶ τὸ μικρὸ δάκτυλο. Καὶ τὰ δυὸ ἀνήκουν στὸν ἴδιο ὀργανισμό, δὲν ἔχουν ὅμως τὴν ἴδια ποιοτικὴ ἀξία. Δὲν ἔχουν δηλαδὴ τὴν ἴδια κομβικὴ ἀξία στὴν ὕπαρξη. Φανταστεῖτε τώρα τὸ σῶμα τῆς γῆς, σὰν ἕνα σῶμα ποὺ ἔχει ποιοτικὲς διαφοροποιήσεις.

    

 Ἔχει σημεῖα ποὺ ἡ Γῆ εἶναι πολὺ πιὸ ἔντονη, πάλλεται πιὸ ἔντονα καὶ ἄλλα ποὺ εἶναι πιὸ ἀδιάφορα ἢ ἂν θέλετε πιὸ  ἀπροστάτευτα, ποὺ δὲν εἶναι ἰσχυρά, δὲν εἶναι δυνατά, θὰ λέγαμε δὲν εἶναι καλὸ νὰ κτίζεις ἐκεῖ. Δὲν εἶναι ὅπως σήμερα.. βρῆκα χῶρο καὶ κτίζω. Τὸ πολὺ πολὺ νὰ ὑπάρχουν οἰκολογικὲς ἀνησυχίες. Ἡ οἰκολογία ὅμως εἶναι ἕνα πολὺ χαμηλότερο ἐπίπεδο κρίσης ἀπὸ αὐτὸ ποὺ θὰ ἀναφέρουμε. Πολὺ ἐπιδερμικὸ σὲ σχέση μὲ τὴ ζωντανὴ ἐνέργεια ἑνὸς χώρου. Λέγεται λοιπὸν ὅτι ἡ γῆ ἔχει κανάλια…  εἶναι ἕνα δίκτυο παλλόμενο ὅπου συνδέονται ὅλα μὲ ὅλα. Εἶναι κομβικὰ σημεῖα φανταστεῖτε σὰ σταθμοὶ ποὺ ἀπὸ ἐκεῖ μπορεῖς νὰ διακτινιστεῖς σὲ ἄλλα σημεῖα καὶ νὰ συνδέσεις ἕνα ἱερὸ μὲ ἕνα ἄλλο ἱερό. Ὅλα αὐτὰ δὲν γίνονται σὲ κάποιο μεταφυσικὸ πεδίο. Εἶναι μέσα στὰ τελλούρια ρεύματα. Εἶναι μέσα στὶς ὑπόγειες διαδρομὲς αὐτοῦ τὸ πλανήτη. Καὶ αὐτὲς καὶ τὰ ἱερά, δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ μία ἀντανάκλαση ἑνὸς οὐράνιου δικτύου.

Φανταστεῖτε Δελφοὶ Ἀκρόπολη Ὀλυμπία νὰ εἶναι ἕνας ἀστερισμὸς ἂν τὸ δεῖτε ἀπὸ πάνω. Ξέρετε τί συμβαίνει ἂν μετρήσετε τὴν μεταξὺ τοὺς ἀπόσταση; Ἔχουμε ἕνα ἀπολύτως ἰσοσκελὲς τρίγωνο. Ποῦ σημαίνει τί;  Ἡ λεγόμενη ἱερὴ γεωγραφία, ἔτσι λέγεται αὐτή,  εἶναι να δομήσουμε "μαθηματικὰ" πάνω στὸ σῶμα τῆς γῆς, κάτι ἀντίστοιχο ποὺ συμβαίνει στὸ μεγάλο ἀρχιτεκτόνημα τὸν οὐρανό. Καὶ αὐτὸ ποὺ θὰ δομήσω νὰ μὴν ταιριάζει μόνο μὲ τὸν οὐρανό, νὰ ταιριάζει καὶ μὲ τὸν ἀντίστοιχο θεὸ ἢ ἐνέργεια ποὺ θὰ τὸ τοποθετήσω ἐκεῖ, νὰ ταιριάζει μὲ τὶς σχέσεις τῶν ἄλλων ἱερῶν. Καὶ μετὰ νὰ πάρω ἀνθρώπους καὶ νὰ ἀρχιτεκτονίσω τὸν ψυχικό τους κόσμο ὥστε καὶ αὐτὸς νὰ γίνει μία ἀποτύπωση μέσα στὴν ἀνθρώπινη ψυχοσύνθεση. Ὅλα συνδέονται.  

 Ὁ γεωδαίτης ἱερέας θέλει νὰ ἐρευνήσει καὶ νὰ βρεῖ, σὲ ποιὰ πύλη, σὲ ποιὸ σημεῖο εἰσόδου καὶ ἐξόδου θὰ κτίσω τὸ ναό, τὸ κατάλληλο ἀρχιτεκτόνημα ὥστε νὰ ταιριάζει μὲ τὸν οὐρανὸ μὲ τὴ χρήση του μὲ τὰ ἄλλα ἀρχιτεκτονήματα καὶ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ θὰ ζήσουν ἐκεῖ. Αὐτὸ ὀνομάζεται ὁλιστικὴ ἀντιμετώπιση τοῦ βίου. Ἂν δὲ τὸ δεῖ ἔτσι ὁ κάθε κόσμος θὰ κάνει τὰ δικά του. Τότε τὸ σύμπαν εἶναι διασπασμένο. Ὁ πιστὸς σὲ σχέση μὲ τὸ ναὸ εἶναι διασπασμένοι.

Τοποθεσία, ἀστερισμὸς σὲ σχέση μὲ τὴ θεότητα. Τὸ ἀρχιτεκτόνημα καὶ ὁ χῶρος, ἔπρεπε νὰ «βλέπει» πρὸς τὸν ἀντίστοιχο ἀστερισμὸ πρὸς τὴν ἀντίστοιχη ἀνατολὴ τοῦ ἡλίου ἢ μὲ τὴ σελήνη, σὲ συγκεκριμένη ἡμερομηνία. Ποῦ εἶναι ποιά; Αὐτὴ ἡ ἡμερομηνία ποὺ λατρεύεται ἡ ἀντίστοιχη θεότητα. Παράδειγμα  ἀπὸ τὴν Ἀκρόπολη….

 Τὴν ἡμέρα ποὺ γιορτάζεται ἡ Θεὰ Ἀθηνᾶ, καὶ μόνο ἐκείνη τὴν ἡμέρα εἶναι ἔτσι φτιαγμένος ὁ Ναός, ποὺ μέσα στὸ ἄβατο, ἐκεῖ ποὺ εἶναι τὸ τεράστιο χρυσελεφάντινο ἄγαλμα τοῦ Φειδία, ἐκείνη λοιπὸν τὴν ἡμέρα εἶναι ἔτσι προσανατολισμένος ὁ Ναός, ὥστε ἀπὸ μία τρύπα στὴ ὀροφὴ δὴλ ἀπὸ ἕνα φεγγίτη- ὅπως εἶναι τώρα γιατί ἔχει μείνει στὰ ἱερὰ τῶν ἐκκλησιῶν, πίσω οἱ ἐκκλησίες ποὺ κάνουν  ἕνα κοίλωμα μέσα στὸ ἱερὸ – ὑπάρχει ἕνα παραθυράκι γιαυτὸ τὸ κενὸ φτιάχτηκε. Αὐτὸ ἀντιπροσωπεύει τὴ σύνδεση μὲ τὴ θεότητα. Τὸ παραθυράκι καὶ τὸ ὑπόλοιπο εἶναι τὸ σῶμα γιὰ νὰ συνδεθεῖς. Χωρὶς αὐτὸ δὲν ὑπάρχει ναός. Ἐκείνη τὴν ἡμέρα θὰ πέσει μία ἀχτίδα τοῦ ἥλιου μὲ τέτοιο τρόπο ὥστε, καθὼς πέφτει καὶ τὸ ἄγαλμα εἶναι ὄρθιο καὶ μπροστὰ στὸ ἄγαλμα εἶναι ἕνα τεράστιο κοχύλι μὲ νερό, θὰ πέσει τὸ φῶς ἔτσι ποὺ τὸ ἄγαλμα θὰ ἀντανακλᾶται μὲ πλήρη καθαρότητα μέσα στὸ νερό. Μία κατασκευὴ μὲ σκοπὸ νὰ ἀντανακλᾶ ὅλο τὸ σύμπαν.

Ὁ Θεὸς δὲν μπαίνει ἀπὸ τὴν κύρια εἴσοδο ἀλλὰ ἀπὸ τὴ μικρὴ πόρτα. Ἡ κύρια εἴσοδος εἶναι τὰ ὅσα ἔχουμε μάθει καὶ διαβάσει, οἱ γνώσεις μας, ὁ καθωσπρεπισμός μας, ἡ ματαιοδοξία  μας, οἱ ἀσκήσεις ποὺ ἔχουμε κάνει, οἱ ἐμπειρίες ποὺ πήραμε,  ὅμως ὁ Θεὸς μπαίνει ἀπὸ αὐτὸ τὸ μικρὸ κενὸ ποὺ προκαλεῖ ἕνα ἴλιγγο. Ἕνα πάτημα-ἀνάθημα σὲ ἀπάτητη περιοχή. Καὶ φτιάχνεις ἕνα ναὸ ἔτσι ποὺ νὰ σὲ συνδέει μὲ τὸ ὄλον, γιὰ νὰ μπορεῖς ἐσὺ στὸ μικρὸ ἀρχιτεκτόνημα τοῦ βίου σου, νὰ γίνεις ὁ ναός. Νὰ τὰ φτιάξεις ὅλα τὰ ὑπόλοιπα ἔτσι ποὺ τὸ πορτάκι (κενό) νὰ λειτουργεῖ.

Ἀλλὰ ἂς ἔρθουμε στὸ τοπίο. Τί στοιχεῖα ἔπρεπε νὰ παρατηρήσει ὁ ἱερέας  γαιοδέτης στὸ τοπίο. Οἱ κύριοι παράγοντες εἶναι: παράγοντες  τῆς γῆς, τοῦ νεροῦ, τοῦ ἀέρα, τοῦ αἰθέρα. Ἂς τοὺς  δοῦμε ἕνα ἕνα. Παράγοντες τῆς γῆς σημαίνει, πὼς εἶναι διαμορφωμένο τὸ τοπίο τῆς περιοχῆς. Δὴλ θὰ κτίσω σὲ βουνό, σὲ πεδιάδα, σὲ κοιλάδα, σὲ ποτάμι, σὲ λίμνη, σὲ κόλπο,σὲ παραλία, σὲ δέλτα ποταμοῦ; Καὶ ποῦ εἶναι προσανατολισμένα ὅλα αὐτά; Ποῦ σημαίνει ὅτι, μελετάει τὸ τοπίο ἀπὸ  ὅλες τὶς πλευρές. Τὰ κύρια σημεῖα ποὺ πρέπει νὰ συνυπάρχουν εἶναι, ἕνα φαλικὸ σημεῖο κάθετου βράχου (ὅλοι οἱ ἀρχαῖοι ναοί, ἱερὰ εἶναι κοντὰ σὲ χώρους ἑνὸς κάθετου φαλικοῦ βράχου) ἑνὸς κάθετου φυσικοῦ μενίρ. Αὐτὰ τὰ ὀνόμαζαν ἀντένες ἐνέργειας γιατί ἀντλοῦν ἕλκουν ἐνέργεια στὴ γῆ. Καὶ γιαυτὸ πολλοὶ μελετητὲς λένε, ὅτι αὐτὰ τὰ μενὶρ ποὺ ἦταν διάσπαρτα σὲ ὅλη τὴν Εὐρώπη καὶ στὴν Ἀσία καὶ στὴν Ἀμερικὴ εἶναι σὰν βελονισμὸς στὸ σῶμα τῆς γῆς. Εἶναι σὰν ἀκίδες σὲ κομβικὰ σημεῖα γιὰ νὰ ἀπελευθερώσουν τὴν ἐνέργεια τοῦ πλανήτη.

  Ὅπως καὶ στὸ βελονισμὸ ὅπου ὁ εἰδικὸς τοποθετεῖ τὶς βελόνες γιὰ νὰ ξεμπλοκάρει τὴ βαλτωμένη ἐνέργεια τοῦ ἀσθενῆ. Ἔχει σημασία ἡ ὑφὴ καὶ ἡ σύνθεση τῆς πέτρας γιὰ τὸ τί ναὸ πρόκειται νὰ φτιαχτεῖ. Ἡ πέτρα αὐτὴ πρέπει νὰ συνδυαστεῖ  μὲ τὸ κοίλωμα τῆς μήτρας, δηλαδὴ ἕνα ὑπόσκαφο, ἕνα σπήλαιο μία κοιλότητα, μία περιοχὴ μήτρας στὴ γῆ ὅπου ἀναπνέει ἡ γῆ ἐκεῖ. Πολλὲς φορὲς τὰ ἱερὰ εἶναι κτισμένα πάνω σὲ σπήλαια. Ὅπως ὁ ναὸς τοῦ Ἀπόλλωνα στοὺς Δελφούς. Ἀκόμη καὶ σὲ χριστιανικοὺς ναοὺς ποὺ τὸ μισό τους ἦταν σὲ σπηλιά. Χρησιμοποιοῦμε τὸ κοίλωμα τοῦ πλανήτη σᾶ μητρικὸ στοιχεῖο, τὸ κάθετο βράχο σὰ φαλικὸ στοιχεῖο καὶ τὴν συνύπαρξη τοῦ στοιχείου τοῦ νεροῦ στὸ σημεῖο. Ὑπῆρχε δηλαδὴ σχεδὸν πάντα καὶ τὸ ὑγρὸ στοιχεῖο. Σὲ κάθε ναὸ ὑπῆρχε εἴτε ποτάμι, εἴτε ρυάκι, εἴτε λίμνη εἴτε ἀκόμη καὶ πηγή. Ὁ συνδυασμὸς αὐτῶν τῶν τριῶν –φαλικό-μητρικὸ καὶ τὸ ὑγρὸ στοιχειὸ δημιουργεῖ μία ἰδιαίτερη γεωγραφία. Ἐκείνη τὴ γεωγραφία ποὺ θὰ πρέπει νὰ ἐξετάσουμε σὲ τί θεὸ ἀντιστοιχεῖ. Τὸ πρῶτο ποὺ κοιτᾶμε εἶναι ἡ ὕπαρξη τῶν τριῶν αὐτῶν σημείων.

 Στοὺς ἀνώτερους ἀρχαιολογικοὺς χώρους συνυπάρχουν αὐτὰ τὰ στοιχεῖα. Πχ στὴν Ἀκρόπολη, ἡ ἴδια ἡ Ἀκρόπολη εἶναι ἕνας φαλός, βράχος γεμάτος τρύπες καὶ σπήλαια καὶ γεμάτος πηγές. Στὴν ἀρχαιότητα εἶχε 3-4 ἐνεργὲς πηγὲς γύρω ἀπὸ τὸ βράχο. Δηλαδὴ ὁ βράχος εἶναι ἕνα ἀρχιτεκτόνημα τῆς φύσης ποὺ στάζουν νερά, ποὺ ἔχει σπήλαια ποὺ ἀναπνέει ἡ γῆ καὶ ποὺ εἶναι ἔτσι προσανατολισμένος μὲ κάτι κοσμικὸ καὶ ποὺ ταιριάζει στὴ σύνδεση μὲ ἄλλα ἀντίστοιχα ἱερά. Πχ μὲ Δελφοὺς καὶ Ὀλυμπία. 

Ἡ ταιριάζει Ἀθήνα-Πέλλα-Δῆλος. Ἢ Δωδώνη Δελφοὶ Ἀθήνα Δῆλος. 

Ποῦ σημαίνει γίνεται ἕνα κομπολόι ναῶν ἀπὸ διαφορετικὲς θεότητες. Μοιάζει ἀσύλληπτο. Νὰ ψάξει νὰ βρεῖ τὸν κατάλληλο τόπο ποὺ νὰ ἀπέχει σωστά, νὰ ἔχει τὴν κατάλληλη σύνδεση  μὲ ἀστερισμούς, μὲ βράχια νερὰ καὶ κοιλώματα καὶ ἄλλα ποὺ δὲν ἔχουμε ἀναφέρει. Καὶ πῶς τὰ ἤξερε αὐτὰ ὁ γαιοδέτης; Εἶχαν  κάποια μέσα; Δυὸ εἶναι οἱ ἐξηγήσεις. Ἡ εἶχαν κάποια μέσα ποὺ ἐμεῖς δὲν γνωρίζουμε ἀκόμα, ἢ δὲν χρειάζονταν νὰ μετρήσουν κατ’οὐσίαν. Ἀρκεῖ νὰ ἀκολουθοῦσαν τὴ γραμμὴ γιὰ νὰ βροῦν  τὸν κόμβο. Δηλαδὴ ἀκολουθοῦσαν τὸ ἐνεργειακὸ  μονοπάτι  γιὰ νὰ βροῦν τὴν πιὸ μεγάλη διασταύρωση . Ἤξεραν λοιπὸν ὅτι ἡ πιὸ μεγάλη διασταύρωση ἀπὸ μόνη της, ἔχει μία μαθηματικὴ σχέση μἒ τὶς ἄλλες. Ξέρεις ἀπὸ ἐπ’ἔξω ὅτι μοιάζει …  μὲ ἕνα κέντρο Δύναμης. 

Μελετήθηκαν ἀπὸ κάποιο στρατιωτικὸ ἰατρὸ μὲ τὸ ὄνομα Θεοφάνης Μανιᾶς. Τὴν δεκαετία τοῦ  60 ἐνῶ ἦταν στὸ στρατό, πῆρε τοὺς χάρτες τοῦ στρατοῦ ποὺ ὅπως ξέρετε εἶναι ἀπολύτως ἀκριβεῖς. Καὶ πάνω σὲ αὐτοὺς τοὺς χάρτες ἄρχισε νὰ βρίσκει τὰ τρίγωνα καὶ τοὺς κύκλους καὶ τοὺς δρόμους καὶ ἄρχισε νὰ τὸ λέει καὶ νὰ βρίσκει τὸν μπελά του! Τελικὰ κατέληξαν ὅτι ὁ σημαντικότερος ἐνεργειακὸς τόπος στὴν Εὐρώπη εἶναι οἱ Δελφοί.

Καὶ μάλιστα οἱ δυὸ σημαντικότεροι εἶναι οἱ Δελφοὶ καὶ τὸ Stonehenge μὲ τὴ διαφορὰ ὅτι οἱ πρῶτοι εἶναι ἡλιακῆς ἐνέργειας καὶ τὸ Stonehenge σεληνιακῆς ἐνέργειας. Οἱ γραμμὲς αὐτὲς δὲν εἶναι εὐθεῖες ἀλλὰ κινοῦνται σὲ μονοπάτια ποὺ ὅπως λέγαν οἱ κινέζοι εἶναι σὰν φίδια μὲ μαζέματα καὶ ἁπλώματα. Ἕνα φίδι κουλουριάζεται καὶ μετὰ ξετυλίγεται καὶ τανάπαλι. Παρουσιάζει σημεῖα πύκνωσης καὶ ἀραίωσης. Οἱ Δελφοὶ εἶναι τὸ σημαντικότερο κέντρο πύκνωσης δεξιόστροφης φορᾶς καὶ τὸ Stonehenge τὸ ἰσχυρότερο ἀριστερόστροφης τροχιᾶς σὲ ὅλη τὴν εὐρώπη. Ἄρα ὅταν οἱ  Ἀρχαῖοι λέγανε ὅτι οἱ Δελφοὶ ἦταν ὁ Ὀμφαλὸς τῆς γῆς δὲν ἦταν μία ποιητικὴ ἀδεία, γνώριζαν πράγματα. Οἱ σύγχρονοι μελετητὲς προσπαθοῦν νὰ συντονίσουν τὴν τότε γνώση μὲ τὴ ὑπάρχουσα κοινωνικὴ ἢ καὶ πολιτικὴ ἀντίληψη.

Στὴ συνέχεια ἐξετάζουν τὸ ἔδαφος, τὸ χῶμα. Πῶς εἶναι, εἶναι κόκκινο, εἶναι καφέ, εἶναι μαῦρο εἶναι ἀργιλῶδες; Εἶναι ξηρό, εἶναι ὑγρό; Φυσικὰ ἔχει σχέση. Ἂν ἔφτιαχναν ἕνα ναὸ τοῦ Ἄρη πρέπει τὸ ἔδαφος νὰ εἶναι ξηρὸ ἐνῶ γιὰ τὴν Ἀφροδίτη ἔπρεπε τὸ ἔδαφος  νὰ εἶναι ὑγρό. Ποιὸς σκέφτεται ἔτσι σήμερα; Ἔχει χαθεῖ ἡ σύνδεση μὲ τὸ ὄλον. Οἱ σπηλιὲς παίζουν ρόλο, ἂν ἔχουν νερό, ἂν στάζει νερό, ἂν ἔχει μέσα λίμνη ἂν ἔχει ἀναθυμιάσεις.  Ὅταν πηγαίνουμε σὲ ἕνα ἀρχαιολογικὸ χῶρο τὸ σπήλαιο τῆς περιοχῆς πρέπει νὰ τὸ παρατηροῦμε πάρα πολὺ καλά. Πρέπει καὶ ἐμεῖς νὰ ἔχουμε μία ἐπαφὴ μὲ αὐτὴ τὴ φύση. Ὄχι νὰ τὴν κοιτᾶμε..

Παίζουν ρόλο ἀκόμη καὶ τὰ ροῦχα μας. Νὰ μὴν πηγαίνουμε πολὺ βαριὰ ντυμένοι. Πρέπει νὰ νιώσουμε τὸ χῶρο. Μὴ πηγαίνουμε μὲ παπούτσια πλαστικὰ ἀθλητικά. Ἡ σόλα αὐτή μας ἀφαιρεῖ κάθε πρόσβαση στὸ ἐνεργειακὸ πεδίο τῆς γῆς. Ξυπόλητοι θὰ ἦταν ἰδανικό. Χρησιμοποιῆστε παπούτσι χωρὶς παχιὰ σόλα καὶ ποὺ ἂν οἱ συνθῆκες τὸ ἐπιτρέπουν νὰ μπορεῖτε νὰ τὸ βγάλετε νὰ περπατήσετε ξυπόλητοι. Ἔχει σημασία τὸ πέλμα μας, ποὺ καὶ αὐτὸ εἶναι ἕνας μικρὸς ναός, ἔχει καμπυλότητες , ἐξοχὲς πρέπει νὰ ἔρθει σὲ ἐπαφὴ μὲ τὴ γῆ νὰ ἰσορροπήσει καὶ νὰ νιώσουμε στὸ πέλμα τὸ  ἄνοιγμα τὸ ἐνεργειακὸ ρεῦμα τῆς γῆς. Μία καλῆ ἄσκηση εἶναι νὰ σταθεῖτε στὰ πόδια σας καὶ νὰ νιώσετε τὶς σπιρὰλ ἐνέργειες (ἐνεργειακὰ φίδια ἢ δράκοι) νὰ ἀνεβαίνουν μέσα στὸ σῶμα μας. Εἶναι μία ἐμπειρία. 

Μὴ συμπεριφέρεστε σὰ νὰ εἶναι ὁ ἀρχαιολογικὸς χῶρος ἕνα ἀξιοθέατο. Δὲν εἶναι. Ἀξιοθέατο σημαίνει ἐγωισμός. Δηλαδή… ἀξίζει νὰ τὸ δῶ  Ἐγώ. Νὰ τὸ κατέχω. Δὲν εἶναι μία ταινία, ποὺ λέμε μὴν τὴ χάσεις νὰ πᾶς νὰ τὴ δεῖς. Τὸ σῶμα νὰ ἔρθει σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸ χῶμα, νὰ πιάσουμε τὸ χῶμα, νὰ  χαϊδέψουμε νὰ ἀκουμπήσουμε τὸ κάθετο βράχο…  καὶ μπορεῖτε νὰ δοκιμάσετε καὶ μία ἄλλη ἄσκηση. Δοκιμασμένα λοιπὸν καὶ ἀπὸ ἐμπειρία…. Ἂν βάλετε τὸ ἀριστερὸ χέρι (δεκτικὸς φορέας , πύλη εἰσόδου) στὸ βράχο, καὶ τὸ ἄλλο χέρι εἴτε στὴ καρδιὰ ἢ κάπου ἀλλοῦ πχ ἀκόμη καὶ θεραπευτικὰ κάπου ποὺ πονᾶμε. Ὁ βράχος λοιπὸν αὐτὸς συνδέεται μὲ ἄλλα 100 ἱερὰ στὸν πλανήτη, κάνει τρίγωνα κάνει χρυσὲς τομές. Ἐκείνη τὴν ὥρα λοιπὸν εἴμαστε σὲ ἐπαφὴ μὲ ὅλο τὸν πλανήτη. Νιώθουμε λοιπὸν τὴν ἐνέργεια ἀπὸ τὸ βράχο μέσα μου νὰ κατευθύνεται ὅπου χρειάζεται μέση , καρδιά…  Εἶναι ἕνας τρόπος θεραπείας, ἀνανέωσης, μία ἀναγέννηση , ἐπανασύνδεση μὲ τὸ εἶναι μας μὲ τί δική μας πηγὴ μὲ τὸ ἱερὸ ἄβατο μέσα μας.

Πηγαίνουμε ὅσο ἁπλὰ γίνεται. Δὲν φορτωνόμαστε ἀρώματα γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ μυρίσουμε καὶ νὰ αἰσθανθοῦμε καλύτερα. Σὰ νὰ πηγαίνουμε γιὰ ραντεβοὺ μὲ τὸν μελλοντικὸ ἑαυτό μας, ποὺ θὰ μᾶς δεῖ ἐμᾶς κάποτε, σὰν τὸ ἐρείπιο τοῦ παρόντος μας. Στὸν ἑαυτό μας ἄλλωστε δὲν ὑπάρχει κάτι νὰ κρύψουμε.

Στὸν ἀρχαιολογικὸ χῶρο καλὸ εἶναι νὰ ἔχουμε ἕνα σημειωματάριο μαζί μας, ἕνα ποίημα, μία σκέψη, ἕνα στοχασμό. Μποροῦμε νὰ θέσουμε ἕνα ἐρώτημα στὸ χῶρο ἀπὸ κάτι ποὺ ἀπασχολεῖ στὴ ζωή μας καὶ ἀφῆστε τό… ταξιδέψτε μέσα στὸ χῶρο…  θὰ δεῖτε ὅτι κάποια στιγμὴ ἐνῶ εἶστε σὲ μία ἀμεριμνησία. Ὀοοπ! Κοιτώντας τὴ σπασμένη κολώνα, κάποτε ἦταν ἀντικείμενο λατρείας, τώρα μόλις πέρασε ἕνας σκύλος ποῦ τὴν κατούρησε!   Ἔχω τελικὰ πρόβλημα; Ἐπανερχόμαστε, ὁ ἀρχαιολογικὸς χῶρος εἶναι ἡ παιδικὴ χαρὰ τῆς ψυχῆς, μπορεῖτε νὰ κάνετε τὰ πάντα ἐκεῖ… τὰ πάντα τὰ οὐσιαστικὰ ἐννοοῦμε.

Ἀλήθεια σὲ ποιὸ χῶρο καὶ σὲ ποιὸ χρόνο ἀνήκει ἡ πράξη μας αὐτή;

Μπορεῖτε νὰ ἔχετε μαζί σας ἕνα ἀρχαῖο κείμενο. Ἕνα ὀρφικὸ κείμενο, ἕνα ἀπόσπασμα ἀπὸ μία ἀρχαία τραγωδία… ἕνα ποίημα τοῦ Πίνδαρου, φράσεις τοῦ Ἠράκλειτου, τοῦ Ἐμπεδοκλῆ, τοῦ Παρμενίδη ὅ,τι θέλετε ἀκόμη καὶ πιὸ σύγχρονα κείμενα… Μπορεῖτε κάτω ἀπὸ τὶς σπασμένες κολῶνες νὰ πεῖτε μία ἀρχαία φράση καὶ νὰ τὴν ἀφήσετε νὰ δονηθεῖ στὴν ἀτμόσφαιρα. Νὰ ἐπιστρέψει ἀπὸ τὴν κολώνα πίσω ἡ φράση. Νὰ ἐπιστρέψει ἀπὸ τὸ σπασμένο μπράτσο τοῦ ἀγάλματος πίσω ἡ φράση. Καὶ νὰ ἀκούσουμε καὶ νὰ σταθοῦμε καὶ νὰ μετρηθοῦμε, μὲ αὐτὴ τὴ φράση. Νὰ μετρήσουμε τὸ μπόι μας μὲ αὐτὴ τὴ φράση. Ὄχι μὲ ἄλλες καθημερινὲς καταστάσεις κουτσομπολίστικες. Ἂν ἀναμετρηθοῦμε μὲ μία τέτοια φράση, ἴσως τελικὰ βροῦμε τὸ δικό  μας ὕψος. Τὸ ἀληθινό μας ὕψος. Ἂς γίνουμε κάποιες φορὲς παραβατικοί… οὕτως ἡ ἄλλως εἶναι ἀπροστάτευτοι.

Συστήνω ἐπίσης κάτι ποὺ ἔχει μείνει σὰν ἀπόηχος σὲ κάποιες θρησκεῖες, τὴν λεγόμενη ἱερὴ ὁδοιπορία. Ἀκολουθῆστε τὴ γραμμὴ μονοπάτι (lay ), τὴ γραμμὴ σύνδεσης γιὰ νὰ πᾶτε στὸ ναό. Στοὺς Δελφοὺς ἔκανες μία πορεία γιὰ νὰ φτάσεις ἡ ὁποία ἦταν κομμάτι τοῦ τί θὰ συνέβαινε ἐκεῖ. Ἦταν σύνδεση μὲ τὸ μονοπάτι ποὺ σὲ ὁδηγεῖ στὸ ναό. Δὲν ἦταν ἀνεξάρτητο. Εἶναι ὅτι βαδίζω τώρα πάνω στὸ ἐνεργὸ σῶμα τοῦ δράκου καὶ πλησιάζω στὸ  σῶμα τώρα μὲ τὸ κεφάλι τὰ μάτια ποὺ εἶναι ὁ ναός.   Αὐτὲς τὶς γραμμὲς τὶς λένε καὶ δράκους ποὺ ἀναπνέουν, εἶναι τεράστια ἡ ἐνέργειά τους. Μέσα μας ὑπάρχουν ἀντίστοιχα μονοπάτια… τὰ ἐσωτερικὰ μονοπάτια. Ἂς κάνουμε μία ἀπόσταση μέχρι τὸν ἀρχαιολογικὸ χῶρο ἔχοντας συνείδηση. Μὴν πηγαίνουμε ὡς περιηγητὲς τῆς γῆς.

Νερό

Ἂς δοῦμε λίγο τὰ νερά. Ἀναζητῆστε τὰ ἂν ὑπάρχουν καὶ ἂν δὲν ὑπάρχουν θὰ βρεῖτε σὲ πολὺ κοντινὴ ἀπόσταση κοίτη ποταμοῦ, χαράδρα, ὕψωμα ποὺ ἔπεφτε νερὸ ἢ πηγάδια ἱερά. Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες, εἰδικὰ στὰ νησιά, ὅταν δὲν ὑπῆρχε νερό, ἀλλὰ οἱ ἄλλοι παράγοντες ἦταν κατάλληλοι, ἔφτιαχναν τὸ ἱερὸ πηγάδι, δηλαδὴ ἔκαναν ἕνα εἶδος γεώτρησης, καὶ ἔτσι δημιουργοῦσαν τὶς κατάλληλες συνθῆκες γιὰ νὰ λειτουργήσει ὁ χῶρος. Ὅλοι οἱ χῶροι ἔχουν νερό, ὅμως ἔχει σημασία ἡ σχέση μὲ τὸ νερό. Λχ εἶναι γνωστὸ τὸ πόσο ἐπιδρᾶ ἕνα ποτάμι σὲ ἕνα χῶρο ἂν εἶναι δίπλα σὲ μία πόλη ἡ ἂν περνάει μέσα ἀπὸ τὴν πόλη.

  Ἔχουν γίνει ἔρευνες ποὺ λένε ὅτι καὶ μόνο ἀπὸ αὐτὸ τὸ παράγοντα, αὐξάνεται ἀμέσως τὸ μορφωτικὸ ἐπίπεδο καὶ τὸ ἐπίπεδο ἀντίληψη ς τῶν ἀνθρώπων σὲ σχέση μὲ μία πόλη ποὺ δὲν ἔχει αὐτὸν τὸ παράγοντα πχ σὲ μία πεδιάδα. Αὐτὸ μπορεῖτε νὰ  τὸ δεῖτε στὴν Εὐρώπη ὅλες οἱ μεγάλες μητροπόλεις εἶναι κτισμένες κοντὰ σὲ ποτάμια καὶ δὲν εἶναι καθόλου τυχαῖο αὐτό. Μάλιστα ἂν τὸ ποτάμι ἐκεῖ ποὺ θὰ κτιστεῖ ἡ πόλη καὶ ἔχει καὶ μικρὰ νησιά, αὐτὰ τὰ νησιὰ θεωροῦνται πύλες δύναμης. Ἂν τὸ ποτάμι σου ἔχει μικρὰ νησάκια μπορεῖς νὰ τὸ ἐκμεταλλευτεῖς. Ὅπως ἡ Παναγία τῶν Παρισίων, ὁ κορυφαῖος ναὸς τῆς Γαλλίας. Γιατί τὸ ἔκαναν οἱ ναϊτες τέκτονες; Γιατί τὸ νησὶ αὐτὸ συμβολίζει τὸ ἀρχαῖο Ἄβαλον, τὸ νησὶ ποὺ δὲ βυθίζεται. Πίσω στὴν ἱστορία τῶν λαῶν ὑπάρχει ἕνας θρύλος, ἕνα ντουλάπι τῆς ἱστορίας, ποὺ τὸ ἀναφέρει καὶ ὁ Πλάτωνας. Εἶναι ὁ θρύλος τῆς Ἀτλαντίδας. Ἐκεῖ σὲ αὐτὸ τὸ θρύλο φτιάχνεται κάποτε ἡ ἰδανικὴ πόλη ποὺ ἀντανακλᾶ τὸ στερέωμα  κάτω.

Εἶναι ἀλλεπάλληλοι κύκλοι στεριᾶς νεροῦ, στεριᾶς νεροῦ γιὰ χιλιόμετρα ὅπου στὸ κέντρο ὑπάρχει ὁ ναὸς τοῦ Ποσειδώνα (Ποσειδωνία ὀνομάζεται ἡ πόλη ὅπως ἀναφέρει ὁ Πλάτωνας) καὶ τὰ γύρω νησιὰ εἶναι οἱ κόσμοι οἱ ἄλλες ἀνθρώπινες κάστες.

 Σὲ κάθε τέτοιο κύκλο εἶναι διαφορετικὰ ἐμπορεύματα διαφορετικὲς συνοικίες ἀνθρώπων κόκ. Μετακινοῦνταν καὶ μὲ βάρκες καὶ μὲ τὰ πόδια. Εἶχε συγκεκριμένα περάσματα καὶ πύλες ποὺ ἦταν προσανατολισμένες. Πχ πρὸς τὴ δύση τὸ μονοπάτι ἔδειχνε στὰ νεκροταφεῖα. Γιατί ὅταν δύει ὁ ἥλιος μοιάζει νεκρός, εἶναι σὰ νὰ δύουμε καὶ ἐμεῖς, ποὺ σημαίνει τί ὅτι ἀνατέλλουμε μετὰ θάνατον δὲν δύουμε αἰωνίως. Κοιτάξτε πὼς ἡ πόλη ἑνώνεται μὲ τὴν κίνηση τοῦ ὅλου. Δὲν εἶναι στατική. Κινοῦνται καὶ συνδέονται μὲ τὴν κίνηση τῶν ἄστρων.

Ἔχει σημασία καὶ ἡ κατεύθυνση τοῦ ποταμοῦ. Στὶς μεγάλες μητροπόλεις τὸ ποτάμι κινεῖται ἀπὸ Βορρᾶ πρὸς Νότο ἢ ἀπὸ Νότο πρὸς Βορρᾶ. Καὶ αὐτὸ σημαίνει ὅτι οἱ κάτοικοι εἶναι πιὸ ἐνεργοὶ, πιὸ εὐθεῖς, πιὸ τολμηροὶ  μὲ περισσότερη παρρησία καὶ ἐσωτερικὴ μελέτη. Ἂν ὅμως τὸ ποτάμι  ὅπως στὶς περισσότερες εὐρωπαϊκὲς κατευθύνεται ἀπὸ Ἀνατολὴ σὲ Δύση ἢ Δύση σὲ Ἀνατολή, Κάνει τοὺς ἀνθρώπους  ἔμπορους, ἱκανοὺς στὰ ὑλικὰ ἀγαθά, περίπλοκους, εὐφυεῖς ἀλλὰ ὑποκριτὲς καὶ διπρόσωπους χωρὶς ἀρχές. Αὐτὴ εἶναι ἡ διαφορὰ τοῦ Παρισιοῦ ἀπὸ τὴ Νηνευή(πρωτεύουσα τῶν Ἀσσυρίων).  Ἡ Ἀθήνα εἶναι ἴσως ἡ μοναδικὴ πόλη ποὺ εἶχε τρία ποτάμια στὴν ἀρχαιότητα μὲ τεράστια παράδοση   Ἰλλυσός, Κηφισσός, Ἠριδανός  ποὺ ἀναφέρονται σὲ ἀρχαία κείμενα καὶ δυστυχῶς ἔχουν μπαζωθεῖ. Τί εἴδους ἄγνοια εἶναι αὐτή;… Ὅπως καὶ νὰ  ἔχει εἶναι ἐγκληματική. Δὲν ἐξηγεῖται ἀλλιῶς.

Πότε δὲ θὰ κτιστεῖ μία πόλη ἀνάμεσα σὲ θάλασσα καὶ λίμνη. Ἂν κτιστεῖ εἶναι σίγουρο ὅτι θὰ ἔχει κακοδαιμονία.Ἡ μόνη πόλη στὴν Ἱστορία ποὺ κτίστηκε ἦταν τὸ Μεσολόγγι. Τὰ ὑπόλοιπα τὰ ξέρετε. Τὸ χειρότερο μέρος ποὺ μπορεῖ νὰ κτιστεῖ μία πόλη ἡ ἱερὸ εἶναι στὴν ἔξοδο μίας λίμνης ποὺ γίνεται ποτάμι.  Ἐκεῖ ποὺ τὰ νερὰ τῆς λίμνης γίνεται ποτάμι. Διότι αὐτὲς οἱ γραμμὲς ποὺ εἴπαμε δὲν εἶναι μόνο γραμμὲς δύναμης εἶναι καὶ γραμμὲς ἀκατάλληλες γιὰ τὴν ἀνθρώπινη φύση. 

Ἀέρας

Τὰ ρεύματα, ἡ πυκνότητα, ἡ κατεύθυνση τοῦ ἀέρα, ἡ ὑφὴ τοῦ ἀέρα, ἡ ὀσμὴ τοῦ ἀέρα. Ἀνάλογα μὲ  τὴ κατεύθυνση ἀλλάζει τελείως τὸ τοπίο. Ὁ ἀέρας μπορεῖ νὰ εἶναι  θερμός, ψυχρός, ὑγρός,  ξερός.  Ἡ καλύτερη συνθήκη εἶναι νὰ κτίσεις μὲ ξηρὸ  καὶ ἐλαφρῶς ὑγρός-δροσερὸς ἀέρα. Ὅπως ἂν πᾶτε στὰ κομβικὰ  ἱερά, στὴ Δῆλο στοὺς Δελφούς, στὴν Ἀκρόπολη, στὴν Ὀλυμπία στὴ Δωδώνη, στὴ Κνωσὸ κόκ. Εἶναι συναρπαστικὸ νὰ βλέπει κανεὶς  τὴ δομὴ τῶν κτιρίων ποὺ ἐπέτρεπε  τὴν εἴσοδο τοῦ ἀέρα ἀπὸ συγκεκριμένη κατεύθυνση ὅπως τὸ ναὸ τοῦ Ἀπόλλωνα ποὺ δεχόταν τὸν ἀέρα ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ τὸν   Ἥλιο. Ὅταν φυσᾶ ὑγρὸς ἀέρας, ὑγρασία δηλαδὴ στὸν ἀέρα, δὲν εἶναι κατάλληλη γιὰ  ναούς. Ὁ ὑγρὸς ἀέρας δημιουργεῖ πάντα φαντασιώσεις, σεξουαλικὲς ἕλξεις, λαγνεία, ἀπόσπαση τῆς προσοχῆς, φαντασία, νοῦ ποὺ ταξιδεύει χωρὶς νὰ ἔχει προορισμό…  Καὶ βέβαια ὁ ψυχρὸς ἀέρας δημιουργεῖ ἀπομόνωση, ἀτομικισμό, ἐγωισμό, κλείσιμο.

Ὁ ἱερέας ἔπρεπε νὰ συνδέσει ὅλα τὰ στοιχεῖα ἀκόμα καὶ τὰ ζῶα ποὺ ζοῦν γύρω, μὲ τὰ φυτὰ τοῦ χώρου. Ἔχει ὁ χῶρος κυπαρίσσια, πεῦκα, ἀκακία, ἰτιά, ἢ θὰ βάλουμε ; αὐτὰ συνδέονται μὲ τὸ ἀρχιτεκτόνημα. Τὰ πάντα πρέπει νὰ συνδεθοῦν μὲ τὴ ζωὴ γύρω. Θὰ πρέπει νὰ εἶναι κατάλληλο χρωματικά, σχηματικά, σὰν μέγεθος , σὰν εἰκόνα, μὲ τὸ γύρω τοπίο…  Πρέπει νὰ εἶναι ἔτσι ἐνταγμένο ποὺ νὰ μοιάζει σὰν φυσικὴ προέκταση τοῦ τοπίου. Ὅπως πχ ἡ Ἀκρόπολη, δὲν εἶναι φυτεμένα! Ἂς ποῦμε ἕνα κυπαρίσσι ἔχει τὴν ἰδιότητα νὰ ἀνυψώνει τὴν ἐνέργεια. Ἔτσι φυτεύονταν στὰ νεκροταφεῖα ἢ σὲ ἱερὰ ποὺ ἀπαιτοῦσαν ἄσκηση, προσπάθεια, βούληση.

Εἴδαμε ὅλα σχεδὸν τὰ  περισσότερα στοιχεῖα…  Νὰ μάθουμε νὰ συμπεριφερόμαστε σὰν ἕνα λαγωνικὸ νὰ μυρίσουμε τὰ πὼς καὶ τὰ γιατί  καὶ ὄχι σὰν ματάκιας.



  Ἡ οὐσία εἶναι πὼς στεκόμαστε ἀπέναντι στὰ ἀρχαῖα καὶ τὸ πὼς αὐτὰ τὰ ρημαδιὰ μπορεῖ νὰ μᾶς μάθουν τί θὰ ἀντέξει ἀπὸ ἐμᾶς. Κάποιοι ναοὶ ἔχουν μείνει μόνο μὲ κάποιους σπόνδυλους, καὶ δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι λέγονται ἔτσι γιατί ὅπως καὶ σὲ ἐμᾶς στὴ σπονδυλικὴ στήλη αὐτοὶ στηρίζουν τὸ κτίσμα/σῶμα. Καὶ τὸ ἀέτωμα εἶναι τὸ κεφάλι. Ἐκεῖ ποὺ ἀνήκουν οἱ θεοί. Κάτω  ἀπὸ τοὺς θεοὺς ἦτα οἱ ζωοφόροι δηλαδὴ ἡ καθημερινότητα καὶ κάτω ἀπὸ τοὺς ναοὺς εἶναι οἱ κολῶνες ποὺ στέκεται ὁ ναός, καὶ μέσα κατοικεῖ ὁ Θεός. Τί εἶναι ὁ Θεός; Κάποια ὀντότητα ἅ,β ...; Ὄχι… εἶναι αὐτὸ ποὺ μποροῦμε νὰ γίνουμε. Δὲν εἶναι νὰ λατρεύουμε ἕνα ὄνομα. Αὐτὸ ποὺ ἀντιπροσωπεύει ἕνα ἄγαλμα ἀρετές, δυνατότητες, ἀβάδιστες περιοχὲς μέσα μας ποὺ μποροῦμε νὰ γίνουμε. Μποροῦμε νὰ γίνουμε θεραπευτὲς σὰν τὸν Ἀπόλλωνα, μποροῦμε νὰ γίνουμε σύμβουλοι τοῦ ἑαυτοῦ μας σὰν τὴ Ἀθηνᾶ.

Τὸ νὰ πᾶς σὲ ἕνα ναὸ τοῦ Δία , δὲν εἶναι λατρέψεις τὸ Δία ἀλλὰ νὰ λατρέψεις , νὰ ἐφεύρεις μέσα σου τὴν ἀποφασιστικότητα, τὸ αἴσθημά του νὰ κυβερνᾶς δίκαια, νὰ μπορεῖς νὰ ἀναλαμβάνεις εὐθύνες μὲ σκοπὸ νὰ προσφέρεις καὶ ὄχι νὰ εἶσαι κάποιος. Νὰ μπορεῖς νὰ συντονίσεις πράγματα.

Σὲ ἕνα ναὸ τῆς Δήμητρας συναντᾶς μέσα σου τὴν κρυμμένη ἀρετὴ νὰ συμπονᾶ, νὰ ἀγαπᾶς, νὰ ἔχεις  ἐνσυναίσθηση, νὰ μπορεῖς νὰ συμπαρασταθεῖς σὲ ἕνα ἄγνωστό σου, ἢ στὸν ἐχθρό  σου ἢ κάποιο ποὺ δέ σου συμπεριφέρθηκε καλά. Θὰ τὸ δεῖτε καὶ στὰ Ἐλευσίνια μυστήρια.

Ἡ λατρεία δὲν εἶναι λατρεία τύπις οὔτε κάποια λατρεία θρησκευτική. Μέσα μας ἔχουμε ἀγάλματα ποὺ κοιμοῦνται, ναούς, θεούς…. Μέσα μας πχ κοιμᾶται ἡ Ἀφροδίτη, ὁ πόθος δηλαδὴ ποὺ σὲ ἀνυψώνει. Τὸ νὰ ἐρωτευτεῖς κάποιο καὶ νὰ σὲ μετατρέψει ὁ ἔρωτας αὐτὸς σὲ ἕνα ἄνθρωπο ποὺ ἀνοίγει ὅλες τὶς δυνατότητες ,νὰ μπορεῖς νὰ ξεπεράσεις ὅλες τὶς δυσκολίες.

Ἀπὸ πότε ἔχουμε νὰ νιώσουμε τὴ σπονδυλική μας στήλη νὰ πάλλεται σὰν τὸ δενδράκι στὴν καταιγίδα;  Ὄχι νὰ τανιέται νευρικὰ γιὰ νὰ ἐκτονωθεῖ, νὰ πάλλεται. Ἔτσι ποὺ ὅταν ολοκληρώνουμε νὰ νιώθουμε ὅτι τὸ σύμπαν εἶναι παιδί μας, ὅτι βγῆκε ἀπὸ μέσα μας. Αὐτὴ εἶναι ἡ Ἀφροδίτη, ὄχι τὸ σέξ. Καὶ τὰ μουλάρια κάνουν σέξ. Εἶναι πρόοδος αὐτό; Αὐτὸ διδάσκονταν γιὰ νὰ γίνουν τέχνη. Γιὰ νὰ γίνει ὁ Παρθενώνας ἔπρεπε νὰ γνωρίζεις τὸ λεξάριθμο τῆς Θεᾶς Ἀθηνᾶς καὶ νὰ κτιστεῖ ὁ ναὸς μὲ τόσες κολῶνες ὅσες ὁ λεξάριθμος τῆς Θεᾶς. Οἱ κολῶνες εἶναι ὅσες καὶ ὁ λεξάριθμος τῆς Ἀθηνᾶς. Δὲ τὸ βρίσκεις τυχαῖα, θέλει διδασκαλία, θέλει μελέτη, θέλει καθοδήγηση, θέλει χρόνια…  ἐπιμονή. Ἔτσι δὲν γίνεσαι μαθητὴς ἀλλὰ τουρίστας τοῦ πνεύματος. Οἱ ναοὶ ὁ χῶρος, οἱ θεοὶ ὁ ἄχρονος χρόνος εἶναι ἐντὸς ὑμῶν. Σᾶς προτρέπω ὅταν πᾶτε στοὺς ἀρχαιολογικοὺς χώρους μὴν πᾶτε γιὰ νὰ δεῖτε… Ὅτι κάναμε ἀνήκει πλέον στὸ παρελθόν. Κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ τὸ ἀγγίξει κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ ἀλλάξει αὐτὸ ποὺ ἔγινε.

Νὰ πᾶτε πρὸς τὰ πίσω ὅπως ὁ ἅλτης ποὺ πάει πίσω νὰ πάρετε φόρα γιὰ νὰ πᾶτε μπροστά. Νὰ νιώσετε τὴν ἐπαφὴ τῆς γῆς, νὰ μυρίσετε τὰ φυτά, ἀγγίξετε τὴ πέτρα. Νὰ ἀναπνεύσετε τὸν ἀέρα, νὰ βάλετε τὸ χέρι στὸ νερὸ ἂν ὑπάρχει. Νὰ μιλήσετε μὲ μία σαύρα, ποὺ κυλά στὸ μάρμαρο. Μπορεῖ νὰ σᾶς ἀκούσει καλύτερα ἀπὸ τὸν προϊστάμενό σας. Κάντε μία ὁδοιπορία μέσα σας. Νὰ συναντήσετε αὐτὸ ποὺ μπορεῖτε νὰ γίνετε μὲ τὴν προϋπόθεση ὅτι θέλετε νὰ ἀλλάξετε αὐτὸ ποὺ εἴσαστε.  Ταξιδέψτε πίσω στὴν ἱστορία γιὰ νὰ φτιάξετε τὴν ἱστορία τοῦ αὔριο.  Δέστε τὴ συμπάθεια, τὴν σχέση σας μὲ ἕνα μνημεῖο. Νιῶστε τὴν κολώνα στὴν σπονδυλική σας στήλη, νιῶστε τὰ πέλματά σας μὲ τὸ δάπεδο τοῦ μνημείου.. . Λέει ὁ θρύλος ὅτι οἱ Δελφοὶ ἐπιλέχθηκαν ἀφήνοντας δυὸ ἀετούς,… πῆγαν ἀντίστροφα  Δύση- Ἀνατολὴ καὶ διασταυρώθηκαν πάνω στοὺς Δελφούς.

Ἐκεῖ ἔκτισαν τὸ ἱερό. Ἡ Θήβα, κτίστηκε ἀπὸ τὸν Κάδμο ἐπειδὴ πῆγε στὸ μαντεῖο τῶν Δελφῶν καὶ ζήτησε ὅτι θέλει νὰ κτίσει μία  πόλη. Καὶ τοῦ εἶπαν ὅταν θὰ βγεῖς θὰ συναντήσεις μία ἀγελάδα. Ἐκεῖ ποὺ θὰ καθίσει, κτίσε τὴν πόλη. Τὸ ἔκανε λοιπὸν ὅπως τοῦ εἶπε καὶ ἔκανε ὁλόκληρη πορεία… καὶ στὴ σημερινὴ Θήβα ἔκατσε κάτω. Ὁ καλύτερος χῶρος, τόπος σὲ ἕνα ἀρχαιολογικὸ χῶρο ποὺ μπορεῖτε νὰ καθίσετε εἶναι ἐκεῖ ποὺ λιάζεται πχ ἕνας σκύλος ἡ μία γάτα.  Τὰ ζῶα νιώθουν τὶς γραμμὲς ποὺ ἀναφέραμε ὅπως τὰ  πουλιὰ ὅταν χρησιμοποιοῦν τὰ ἐνεργειακὰ ρεύματα.  Ἐμπιστευτεῖτε τὸ σκύλο ἡ τὴ γάτα. Σὲ ἐκεῖνο τὸ σημεῖο εἶναι ποὺ κουλουριάζεται ὁ δράκος. Εἶναι στὴν πιὸ ἐνεργειακὴ θέση.

Ταπεινωθεῖτε γιὰ νὰ ἀνυψωθεῖτε στὸ παρὸν καὶ τὸ μέλλον σας.

Ἡ ἱστορία εἶναι ἕνα σενάριο μὲ σκηνικό τον πλανήτη, μὲ ἕνα σενάριο ποὺ ἀντανακλᾶ ἕνα κοσμικὸ ἔργο. Δὲν μπορεῖ ἕνα κύτταρο νὰ κάνει ὅτι θέλει. Συνδέεται μὲ ἕνα μεγαλύτερο στόχο...

Ἄλλος ἕνας περίπατος στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα τελείωσε γιὰ νὰ ἀρχίσει ὁ ἑπόμενος…

Νὰ εὐχαριστήσουμε ξανὰ ἀπὸ καρδίας τὸν κύριο Ἀνδριανάτο γιὰ τὴν ἐξαιρετική του διάλεξη ὅπως καὶ τὸν κύριο Χαψῆ γιὰ τὶς μοναδικὲς νυκτερινὲς φωτογραφίες του, εὐχόμενοι καὶ στοὺς δυὸ ὅτι πιὸ εὐνοϊκὸ στὶς ἀναζητήσεις τους.

Γιὰ ὅσους  ἀγαποῦν τὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα παραθέτουμε επίσης ἕνα ἐξαιρετικὸ φωτογραφικὸ ὁδηγὸ μέσα ἀπὸ τὴν ὑπερπροσπάθειά του  ἑλληνοδίφη φωτογράφου καὶ  ἐρευνητὴ κυρίου Ἀθανασόπουλου Γεώργιου στὸ www.ancientgreeece.gr 

Aνδριανάτος Ιωάννης

Ο Γιάννης Ανδριανάτος γεννήθηκε στη Νέα Ζηλανδία. Οι γονείς του κατάγονται από την Ιθάκη και την Κεφαλλονιά. Σπούδασε ζωγραφική και φιλοσοφία. Είναι ιδρυτής και διευθυντής του Ρητορικού Κύκλου, όπου προσφέρονται σπουδές πάνω στη χρήση και την έκφραση του λόγου, στη διαλεκτική και τη φιλοσοφία. Το κείμενο παραπάνω είναι αποσπάσματα από τη διάλεξή του με τίτλο - Πως να επισκεπτόμαστε αρχαιολογικούς χώρους. Διοργανώνει σεμινάρια, διαλέξεις, συμπόσια, ποιητικές βραδιές και θεατρικά δρώμενα, αρθρογραφεί σε περιοδικά και έχει δώσει συνεντεύξεις σε εφημερίδες, ραδιόφωνο και τηλεόραση. Για περισσότερα επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.ritorikoskyklos.gr.

Ρ Η Τ Ο Ρ Ι Κ Ο Σ Κ Υ Κ Λ Ο Σ

ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ 25, 2ος όροφος, ΠΕΔΙΟΝ ΑΡΕΩΣ
Τηλ.: 210 8042042 , 210 8814952 , 6977071348
e-mail: giannisandrianatos@ritorikoskyklos.gr

Λουκάς Χαψής             

Φωτογράφος... αναζητητής... εξερευνητής... αθλητής....

Γνωρίστε το βαρύ και πολυταξιδεμένο πορτοφόλιο του 

http://www.loukashapsis.gr/

Loukas Hapsis Photography

facebook

Ναοί στο σχήμα του Ουρανού..." φωτογραφική έκθεση του Λουκά Χαψή στο Ευγενίδειο Ίδρυμα, η έκθεση παρατείνεται ως τις 2 Φεβρουαρίου 2014.

Ἀκολουθῆστε τοὺς ἀρχαιολογικοὺς περιπάτους μας μὲ ἐνα Like στο Facebook ὴ ἀφῆστε ἕνα σχόλιο παρακάτω.Ἡ γνώμη σας μετράει.


Περισσότεροι ἀρχαιολογικοὶ περίπατοι ἐδῶ.

Πίσω στὴν ἀρχὴ